Baş ve Boyun Ağrısı Yaşayan Kadınlarda Egzersiz Tedavisi: Randomize Kontrollü Çalışma

Baş ağrıları, bireylerin günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. Dünya nüfusunun %52’si farklı türlerde baş ağrıları yaşamaktadır. Özellikle boyun ağrılarıyla ilişkili baş ağrıları genellikle gerilim tipi veya servikojenik baş ağrısı olarak tanımlanmaktadır.

Araştırmalar, kronik servikojenik baş ağrısı, gerilim tipi baş ağrısı ve migrenin yönetiminde fizyoterapi ve egzersiz rehabilitasyonunun etkili olabileceğini göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, boyun-omuz bölgesi için özel olarak geliştirilen ilerleyici bir terapötik egzersiz programının, baş ağrısının şiddetini, sıklığını ve süresini azaltmada etkili olup olmadığını araştırmaktır.

Yöntem

Bu çalışma, özel bir egzersiz programının etkinliğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiş olup, program plasebo dozunda transkütanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) alan kontrol grubu ile karşılaştırılmıştır.

Katılımcılar ve Dahil Edilme Kriterleri:

Çalışmaya dahil edilebilmek için kadın katılımcıların;

• Görsel analog skala üzerinde en az 4/10 şiddetinde baş ağrısı bildirmesi,

• Ayda en az 8 gün baş ağrısı yaşaması,

• Baş ağrısı etki testinden en az 56 puan alması gerekmekteydi.

Değerlendirilen ölçütler:

• Birincil ölçüt: Baş ağrısı şiddeti

İkincil ölçütler:

◦ Baş ağrısı sıklığı

◦ Baş ağrısı süresi

◦ Boyun fonksiyonellik indeksi

Egzersiz Programı:

Egzersiz programı, düşük dirençli servikal ve aksiyoskapular motor kontrol egzersizleriyle başlayıp, izometrik egzersizler ve direnç bandı egzersizleriyle ilerleyen bir yapıya sahiptir.

• İlk 3 ay: Haftada 6 gün, 15-30 dakika

• Sonraki dönem: Haftada 4 gün devam edilmiştir.

• Esneme hareketleri: Haftada 3 kez uygulanmış ve katılımcılar 3. ve 6. aylarda takip edilmiştir.

Sonuçlar

Çalışmaya toplam 116 kadın dahil edilmiştir:

• %53’ü migren,

• %47’si gerilim tipi veya servikojenik baş ağrısı tanısı almıştır.

Gruplar arasında baş ağrısı şiddeti ve süresi açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır.

• Baş ağrısı şiddetinde minimal bir değişim (-0,5/10) gözlemlenmiştir.

• Baş ağrısı süresinde haftalık ortalama 5-11 saatlik bir azalma kaydedilmiştir.

• Egzersiz grubunda baş ağrısı sıklığı belirgin şekilde azalmış, haftada 4,5 günden 2,4 güne düşmüştür.

Ayrıca, egzersiz yapan katılımcılarda;

• Boyun fonksiyonellik indeksinde %4 iyileşme,

• Boyun rotasyon açısında 8 derece artış,

• Boyun fleksör kaslarının dayanıklılık süresinde 22 saniye uzama gözlemlenmiştir.

Klinik Çıkarım

Baş ağrısı tedavisinde boyun güçlendirme egzersizlerinin etkinliği hastadan hastaya değişebilir. Klinik olarak, bu tür egzersizlerden en çok fayda görebilecek hastaları belirlemek için servikal kas-iskelet sistemi bozukluğu olan bireylerin özel olarak seçilmesi önemlidir.

Bu çalışma, boyun-omuz bölgesi egzersizlerinin baş ağrısı sıklığını azaltmada önemli bir etkiye sahip olabileceğini gösterirken, baş ağrısı şiddeti ve süresi üzerindeki etkisinin sınırlı olabileceğini ortaya koymaktadır. Daha kapsamlı çalışmalar ile egzersiz programlarının içeriğinin ve hasta seçim kriterlerinin daha iyi belirlenmesi, klinik etkinliği artırabilir.