Diz Ağrısında Ayak Bileği Kuvvetinin Kritik Rolü: Patellofemoral Ağrı Sendromu Olan Hastalarda Kalça ve Diz Odaklı Egzersizlere Kısa Ayak Egzersizinin Eklenmesinin Etkisi

Patellofemoral Ağrı Sendromu (Ön Diz Ağrısı) Nedir?

Patellofemoral Ağrı Sendromu (PFAS), diz kapağı (patella) ile uyluk kemiği (femur) arasındaki eklemde oluşan, özellikle dizin bükülmesi, merdiven inip çıkma, çömelme veya uzun süre oturma gibi aktiviteler sırasında ortaya çıkan ön diz ağrısı ile karakterize edilen kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarından biridir.

Risk Faktörleri

• Orta ayağın hipermobil (aşırı hareketli) olması

• Uzun süreli arka ayak pronasyonu (içe basma/düz tabanlık)

• Yürüyüşün duruş fazı sırasında artmış naviküler düşüş

• Lateral patellofemoral eklem üzerindeki artmış stres

Aktif bireylerin yaklaşık %25’inde diz ağrısı görülmektedir. Ergenlikten erişkinliğe geçiş sürecinde bireylerin üçte birinden fazlasında semptomlarda iyileşme sağlanırken, yaklaşık dörtte biri spora geri dönememekte veya fiziksel aktivitelerinde belirgin kısıtlamalar yaşamaktadır.

Çalışma

2024 yılında yapılan bir çalışmada, patellofemoral ağrı sendromu tanısı konmuş 18-25 yaş arası 28 katılımcı rastgele iki gruba ayrılmış ve 6 hafta boyunca düzenli egzersiz tedavisi uygulanmıştır:

• Grup 1: Sadece kalça ve diz odaklı egzersizler uygulandı.

• Grup 2: Kalça ve diz odaklı egzersizlere ek olarak ayak tabanı ve çevresini kuvvetlendiren egzersizler de uygulandı.

Sonuçlar

Altı haftalık tedavi sürecinin sonunda, her iki grupta da ağrı seviyesinde azalma, fonksiyonel parametrelerde gelişme ve denge performansında iyileşme gözlemlenmiştir. Ancak, gruplar karşılaştırıldığında, ikinci grupta abdüktor (kalça dış kasları) ve kuadriseps (ön uyluk kasları) kuvvetinde, ayrıca genel denge parametrelerinde anlamlı bir artış tespit edilmiştir.

Klinik Çıkarım

Patellofemoral ağrı sendromunun yönetiminde ayak tabanı aktivasyon egzersizleri, ağrı kontrolü, denge ve fonksiyonel iyileşme açısından önemli bir katkı sağlamaktadır. Tedavi sürecinde yalnızca kas gücü değil, sinirsel (nöral) ve pasif (ligament ve tendonlar) sistemlerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Patellofemoral ağrı sendromunun etkin tedavisi için sadece diz eklemi odaklı yaklaşımlar yeterli değildir; biyomekanik olarak bir üst (kalça) ve bir alt (ayak bileği) segmentin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Erken yaşta tespit edilen vakalarda doğru mekanik yüklenmenin sağlanması, uzun vadede optimal fonksiyonun korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Kaynakça: Kamel, A. M., Ghuiba, K., Abd Allah, D. S., Fayaz, N. A., & Abdelkader, N. A. (2024). Effect of adding short foot exercise to hip and knee focused exercises in treatment of patients with patellofemoral pain syndrome: a randomized controlled trial. Journal of Orthopaedic Surgery and Research, 19(1), 207.