Bel Ağrısında Doğru Bilinen Yanlışlar 101

Bel ağrısı, alt kaburgalardan başlayarak kalça kaslarının bitimine kadar uzanan bölgede ağrı veya rahatsızlık hissi ile ortaya çıkan, bacağa yayılabilen ya da yayılmayan bir kas-iskelet sistemi rahatsızlığıdır.

Bel ağrısı süre bazlı olarak üç gruba ayrılmaktadır:

• Akut bel ağrısı: 6 haftadan kısa süreli ağrılar.

• Sub-akut bel ağrısı: 6-12 hafta süren ağrılar.

• Kronik bel ağrısı: 12 hafta ve daha uzun süren ağrılar.

Literatür verilerine göre bel ağrısının en sık görüldüğü yaş aralığı 50-54’tür.

Soru 1: Duruş (Postür) ve Bel Ağrısı Arasında Bir İlişki Var Mıdır?

Sanılanın aksine, doğru duruşu korumak bel ağrısı riskini önemli ölçüde azaltmaz. Ağrıyı azaltan veya ortadan kaldıran duruşlar bireyler için güvenli kabul edilebilir. Literatürde ağrıyı azaltmaya yönelik ideal bir duruş tanımlanmamıştır.

Bir seferde 30 dakikadan uzun süre hareketsiz oturmak her zaman zararlı değildir ve tamamen kaçınılması gereken bir durum değildir. Ancak, hareket etmek ve pozisyon değiştirmek faydalı olabilir ve fiziksel olarak aktif kalmak genel sağlık açısından önemlidir.

Soru 2: Disk Kayması Nedir? Disk Gerçekten Kayar mı?

Disk kayması terimi anatomik olarak doğru bir ifade değildir. Omurga ve disk yapısına bakıldığında, disk çeperinde bulunan annulus fibrosus, omur kemikleriyle güçlü bir bağlantı içerisindedir. Bu sağlam yapı nedeniyle diskin kayması veya yer değiştirmesi neredeyse imkânsızdır.

Diskler oldukça dayanıklı yapılardır, ancak sabah saatleri diskler üzerine en fazla yük binen zaman dilimlerinden biridir. Araştırmalara göre, uyanıldıktan sonraki ilk 30 dakika içinde disk yüksekliğinin (su içeriğinin) %54’ü kaybedilir. Sabah saatlerinde bağ gerilimleri %80, disk bükülme stresleri ise %300 oranında artış gösterir.

Bu bilgiler doğrultusunda, erken sabah saatlerinde öne eğilmekten kaçınmanın, akut bel ağrısının iyileşme sürecinde etkili bir strateji olduğu kanıtlanmıştır.

Soru 3: Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) Kesin Tanı Sağlar mı?

MR veya röntgen çektirmenin bel ağrısının kaynağını belirleyerek daha etkili bir tedavi stratejisi geliştirmeye yardımcı olacağı düşünülmektedir. Ancak bilimsel veriler, bel ağrısı olan kişilerin yalnızca %1’inde nadir ve ciddi bir hastalık olduğunu göstermektedir.

Bu doğrultuda, bel ağrısı olan hastalarda MR’da tespit edilen disk kabarıklıkları veya çıkıntılar çoğu zaman tesadüfî bulgulardır. Bu nedenle yalnızca görüntüleme sonuçlarıyla değil, hastanın semptomları da dikkate alınarak tanı konulması daha sağlıklı bir yaklaşımdır.

Soru 4: Core (Karın Kasları) Güçlendirme Egzersizleri Bel Ağrısını Azaltır mı?

Rehabilitasyon sürecinde karın kaslarını aktive eden egzersizler tercih edilebilir. Ancak literatürde, günlük aktivitelerde karın kaslarının aktivasyon seviyesinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir.

Yürüyüş, ortalama olarak rectus abdominis kasının maksimum istemli kasılmasının %2’sini ve external oblique kasının %5’ini gerektirir. Yapılan çalışmalar, güçlendirme egzersizlerinin uzun vadede diğer aktif egzersiz türlerinden daha etkili olduğuna dair güçlü bir kanıt bulunmadığını göstermektedir.

Soru 5: Ağır Kaldırmak Bel Ağrısını Artırır mı? Hareket Etmekten Kaçınmalı mıyım?

Bel ağrısı, ağır nesneleri yanlış teknikle veya uygun destek mekanizmaları kullanmadan kaldırmaktan kaynaklanabilir. Ancak çoğu insan için bel ağrısının tek veya ana nedeni bu değildir. Hareketsiz yaşam tarzı, obezite, meslek, cinsiyet, sigara kullanımı, stres ve diğer sağlık sorunları da bel ağrısının gelişiminde önemli rol oynayabilir.

Unutmayın, tedavi edilmesi gereken yalnızca omurga değil, bireyin kendisidir.

Kaynak: Kripa, S., & Kadiresan, M. (2024). Low back pain myths: a narrative review. Bulletin of Faculty of Physical Therapy, 29(1), 62.