Bel Ağrısında Klinik Sınıflandırma: Sistematik İncelemelere Dayanan En İyi Kanıta Dayalı Tanısal Kurallar 

Giriş

Bel ağrısının değerlendirilmesinde, yapısal ve patoanatomik analizler çoğu zaman ağrının doğasını anlamada yetersiz kalabilir. Bu nedenle, daha doğru bir değerlendirme için biyopsikososyal modelin de dikkate alınması önemlidir.

Ağrının kaynağını ve özelliklerini doğru bir şekilde anlayabilmek, kişiye özgü bir tedavi planı oluşturabilmek adına, yalnızca fiziksel muayene değil, bireyin yaşam tarzı, alışkanlıkları, stres faktörleri ve psikolojik durumu gibi bir dizi faktör de göz önünde bulundurulmalıdır.

Ağrının değerlendirilmesi ve doğru bir klinik tanı, invaziv ya da pahalı tanı yöntemlerine olan ihtiyacı azaltarak tedavi sürecini daha etkin hale getirebilir.

Bel ağrısının kaynağını ve nedenlerini belirlemek için semptomların doğru sınıflandırılması son derece önemlidir. Aşağıda, bel ağrısının yaygın nedenleri ve bu nedenlerin klinik sınıflandırması açıklanacaktır. 

Bel Ağrısında Sıklıkla Görülen Durumlar ve Sınıflandırması 

1. Omurlar Arası Disk Problemleri 

▪ Ağrı genellikle problemin kaynağının çevresinde, merkezi bir şekilde odaklanır.

▪ Dağılım göstermez, genellikle ağrı yerelize olur.

▪ Disk problemleri, bel ağrısının yaygın nedenlerinden biridir.

2. Sakroiliak Eklem Problemleri 

◦ Belirtiler:

▪ Ağrı, merkezi bölgelerde değil, daha lokalize olarak görülür.

▪ Testlerle ağrının şiddetinde artış tespit edilir. 

◦ Tanı Testleri:

▪ Distraksiyon Testi

▪ Kompresyon Testi

▪ Uyluk İtme Testi

▪ Gaenslen Testi

▪ Sakral İtme Testi

▪ Bu testlerin 5'inde 3'ü pozitif çıktığında sakroiliak eklem problemi olasılığı artar. 

3. Kanal Darlığı (Spinal Stenoz)

◦ Klinik Bulgular:

▪ 48 yaş ve üzeri hastalarda daha sık görülür.

▪ Çift taraflı semptomlar görülebilir.

▪ Bacak ağrısının, bel ağrısından daha yoğun olduğu hastalar.

▪ Yürürken/ayakta dururken ağrının artması, otururken ağrının azalması.

▪ Öne eğilme sırasında ağrının hafiflemesi. 

4. Spondylolisthesis (Bel Kayması)

◦ Değerlendirme Yöntemleri:

▪ Palpasyon ve gözlemle disklerin durumu değerlendirilir.

▪ Manuel Pasif Intervertebral Hareket Testi ile segmental hipermobilite kontrol edilir.

◦ Yaşlı Bireyler İçin Testler:

▪ Pasif Lumbar Ekstansiyon Testi özel testleme olarak uygulanabilir. 

Diğer Yaygın Problemler ve Klinik Testlemeleri Bunlar dışında, bel ağrısına neden olabilecek diğer durumlar ve ilgili testler de bulunmaktadır. Ancak, bu patolojiler yukarıda belirtilenlere göre daha az güvenilir veya geçerli olabilir.

• Faset Eklem Problemleri

• Disk Kaymalarından Kaynaklanan Sinir Semptomları

• Omurga Kırıkları

• Myofasyal Ağrı Sendromu

• Santral Sensitizasyon 

Sonuç ve Değerlendirme Süreci 

Yapılan araştırmalar doğrultusunda, bel ağrısı çeken bireyler için standardize edilmiş bir değerlendirme programı uygulanması gerektiği vurgulanmaktadır. Ancak, sadece klinik testler kullanılarak yapılan değerlendirmeler yetersiz olabilir.

Değerlendirme sırasında dikkate alınması gereken bazı unsurlar şunlardır:

• Kırmızı Bayraklar: Bel ağrısının potansiyel tehlikeli nedenlerini işaret eden bulguların gözden geçirilmesi önemlidir.

• Fonksiyonel Değerlendirme: Hastanın günlük yaşam aktiviteleri ve fonksiyonel durumu mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

• Biyopsikososyal Yaklaşım: Bireyi sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal açıdan da değerlendirmek tedavi sürecinin başarısını artıracaktır. 

Sonuç olarak, bel ağrısının tedavisinde bütüncül bir yaklaşım benimsemek, hem hastanın iyileşme sürecini hızlandırır hem de daha kalıcı sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Kaynak: Petersen, T., Laslett, M., & Juhl, C. (2017). Clinical classification in low back pain: best-evidence diagnostic rules based on systematic reviews. BMC musculoskeletal disorders, 18, 1-23.